Nieuw jaar, nieuwe ronde, nieuwe kansen. Een van mijn goede voornemens voor 2025 is om weer wat meer tijd te besteden aan kennisdeling en verbinding rondom technologie in de audit. En dan vooral over iets dat me al meer dan een decennium boeit: process mining.
Van klungelige demo’s tot volwassen technologie
Nog voordat blockchain hot werd, of ChatGPT onze werkdag binnensloop, was er al iets baanbrekends: process mining. Geboren in Eindhoven, groot geworden in de wereld. Ik herinner me nog hoe ik rond 2011 een video opnam waarin ik (een paar kilo zwaarder en met een dikkere bos haar) vol enthousiasme uitlegde wat process mining kon betekenen voor de audit. Het kwam wat klungelig over, maar het was ook echt iets nieuws.
Die eerste tool waarmee we toen experimenteerden – Futura Process Mining van Peter van den Brand, TU/e – liet me direct zien wat er mogelijk was. We kregen de kans om de software aan auditors te verkopen en waren daarmee pioniers in de assurancepraktijk. Mijn overtuiging was duidelijk: dit zou het inzicht in Opzet, Bestaan en Werking van interne beheersing revolutionair veranderen.
Het gouden ei? Misschien niet van mij – in 2019 stopte ik met tools verkopen – maar het was wel degelijk waardevol. Toch bleek de auditwereld minder innovatief dan ik had gehoopt. Process mining zette een zachte landing in, maar het bleef vaak bij experimenten of beperkte toepassingen.
En nu? Wie gebruikt het eigenlijk?
De markt is intussen volwassen geworden. Verschillende gespecialiseerde softwarebedrijven én advieskantoren houden zich uitsluitend bezig met process mining. Maar wie zijn de échte gebruikers?
Zijn het business managers uit de eerste lijn? Interne controle-afdelingen? Internal auditors van grote organisaties? Ik gok: een mix. Wat ik wél weet, is dat er nog steeds te weinig auditkantoren zijn die deze technologie structureel inzetten.
Zonde, want met een goed event log kun je als auditor zóveel inzicht krijgen in de werking van processen en de interne beheersing.
Wat houdt auditors dan tegen?
De gebruikelijke drempels: data die lastig beschikbaar is, tooling die complex lijkt, beperkte tijd om te verdiepen, en misschien ook gewoon… onbekendheid. Maar het is echt niet meer zo ingewikkeld als tien jaar geleden. Er zijn tegenwoordig tools die juist gericht zijn op laagdrempelig gebruik door niet-techneuten.
Een overzicht van laagdrempelige process mining tools voor auditors
Wil je als auditor of auditteam starten met process mining? Dit zijn enkele toegankelijke tools waarmee je snel aan de slag kunt:
1. Disco (Fluxicon)
- Gebruiksvriendelijke interface, ideaal voor snelle analyses.
- Gericht op auditors en consultants.
- Trial beschikbaar.
2. Celonis Snap (gratis versie)
- Cloud-based en gratis instapmodel.
- Krachtige visualisaties en automatische bottleneck-analyse.
- Ideaal om laagdrempelig te starten.
3. Apromore
- Open source én commerciële variant.
- Uitstekend voor interne audit of compliance.
- Visueel sterk, goede procesmodellen.
4. PAFnow (Power BI-integratie)
- Voor teams die al Power BI gebruiken.
- Visualiseert processen in een vertrouwde omgeving.
- Licentie vereist.
5. Tableau Process Mining Extension (Coney Minds )
- Simpele uitbreiding op Tableau dashboards.
- Prettig voor wie al met Tableau werkt.
- Beperkte functionaliteit, maar snel toepasbaar.
Tips om te starten met process mining in de audit
- Begin klein. Start met één proces (bijv. inkoop of declaraties) en één simpele tool.
- Gebruik echte data. Vraag of je een geanonimiseerd event log mag analyseren.
- Zoek medestanders. Werk samen met een controller of business analist.
- Maak het visueel. Laat zien hoe het proces écht loopt – dat spreekt boekdelen.
- Leer van anderen. Sluit je aan bij gebruikersgroepen, bijeenkomsten of… een van mijn tafelsessies!
Om het vlammetje aan te wakkeren organiseerde ik in Q2 van 2024 twee tafelsessies. Eén over de Top 5 audittoepassingen, met ruimte voor uitwisseling van ervaringen en tools. En één verdiepende sessie, bijvoorbeeld over functiescheiding of controlemaatregelen – met een gastspreker. Dat was leuk. Misschien doen we dit nog een keer
Ben jij een auditor die (al) met process mining werkt of wil starten? Stuur me even een DM via LinkedIn, dan nodig ik je uit.
Laten we samen zorgen dat dit prachtige stuk technologie wél zijn plek krijgt in de audit van vandaag.
