Margreet Boersma is lector op de Hanzehogeschool Groningen. In die rol vertaalt ze duurzaamheid naar het werkveld van financials. Dat doet ze door onderzoek te doen naar duurzaamheid en door onderwijs hierover te verzorgen aan accountants en andere financials in spe.
Op 21 en 22 juni spreekt Boersma tijdens Accountancy Expo. Daarbij gaat ze in gesprek over duurzaamheid en analytics met Onno Wouters RA van Coney. In de aanloop naar deze dag stellen we alvast enkele vragen over duurzaam financieel management.
Ontmoet de IT-partners | Accountancy Expo
Accountancy Expo is hét ICT-innovatie-event voor accountants. Alle toonaangevende leveranciers van IT-oplossingen en diensten zijn op de online beurs aanwezig. Ontmoet op 21 en 22 juni 45+ IT- en kennispartners op de virtuele beursvloer
Meld je direct gratis aan
Wat is duurzaam financieel management?
Boersma: “Bij deze vraag is mijn oneliner altijd dat er meer waarden in het leven zijn dan alleen financiële waarden. En in mijn ogen houdt duurzaam financieel management daar rekening mee”, aldus de lector. “Je kijkt dus niet alleen naar de financiële cijfers, maar ook naar de impact die een organisatie heeft op mens en milieu.”
Het meetbaar maken van deze impact is een belangrijk onderwerp in haar onderzoek. Daarbij geeft ze als voorbeeld cijfers over de CO2-uitstoot, waar je op kunt sturen. Maar er zijn nog veel meer voorbeelden van niet-financiële cijfers. Boersma: “Denk aan cijfers over plastic flesjes die wereldwijd bijdragen aan de plasticsoep, of in Groningen aan cijfers over de gaswinning en aardbevingen.”
Volgens Boersma gaat het erom dat je een volledig plaatje schetst. “Je kijkt dus naar alle schade die het huidige economische systeem met zich meebrengt. Dit systeem zet bij werknemers bijvoorbeeld aan tot meer productiviteit, en die wordt soms ook wel gemeten. Maar hoe zit het met het aantal burn-outs? Als accountant kun je het voortouw nemen om ook op andere cijfers te sturen.”
Soms is het echter de vraag of je alles wel wilt meten, benadrukt Boersma. “De waarde van een mensenleven kun je niet meten, terwijl je die waarde wel meeneemt in besluitvorming.” Maar er is nog een reden om niet alles te willen meten, vult ze aan: “Een negatief effect van alles meten is dat het een enorme bureaucratische last met zich meebrengt.”
Waarom is dit belangrijk voor accountants?
In haar antwoord grijpt Boersma terug op de ethiek, waar je als accountant voortdurend mee te maken hebt bij je dagelijkse keuzes. Volgens haar kun je je handelen laten bepalen door drie verschillende soorten ethiek: de gevolgenethiek, plichtsethiek en deugdenethiek.
In de gevolgenethiek redeneer je vanuit de voordelen die een bepaalde keuze kan opleveren. Daarom heet dit ook wel nutsethiek. Boersma: “Als je niet bereid bent om iets te doen aan klimaatverandering, dan kan je bedrijf daar later last van krijgen. Dus het kan uiteindelijk voordelen hebben om wel iets te doen. Een ander voorbeeld zijn zonnepanelen, die op termijn waanzinnig veel kunnen opleveren.”
De plichtsethiek gaat uit van de intentie die je hebt. “Je ziet het dan als een morele plicht om iets te doen of te laten, bijvoorbeeld omdat je vindt dat we met zijn allen de verantwoordelijkheid dragen voor de aarde”, licht de lector toe. De plichtsethiek voert terug naar de Duitse filosoof Immanuel Kant. Die benadrukt dat je zelf eigen afwegingen moet maken en dus niet puur alleen doet wat nut heeft.
Ten slotte is er de deugdenethiek, die niet zozeer uitgaat van nut of morele plicht. Boersma: “Het draait er hier om dat je een goed mens wilt zijn en dus het deugdelijke wilt doen. Dat kan door je met je hart te verbinden aan een bepaald thema, zoals het klimaat of kinderarbeid.” Op grond hiervan kun je vervolgens komen tot goede daden, die het leven voor jou en je omgeving beter maken.
Welke stappen kun je zetten om hieraan bij te dragen?
Boersma heeft de volgende vijf tips voor accountants die willen bijdragen aan een betere wereld:
Stap 1. Denk na over je persoonlijke waarden
Duurzaamheid begint bij jezelf, door na te denken over je persoonlijke waarden. Boersma: “Waarom kies je ervoor om accountant te worden? Is dat vanuit de gedachte dat je er mooi geld mee kunt verdienen? En zo ja, is dat alleen zaligmakend? Je kunt daarom van tijd tot tijd nadenken over je waarden, over wat je echt belangrijk vindt in het leven.”
Stap 2. Verdiep je in ethische dilemma’s
Vroeg of laat stuit je op ethische dilemma’s. Door jezelf nu al dilemma’s voor te schotelen, kun je later beter geïnformeerd de knoop doorhakken. Boersma: “Denk aan een klant die iets vraagt wat wel binnen de regels past, maar waarvan je je afvraagt of we dat met zijn allen wel moeten willen. Om je in dit soort dilemma’s te verdiepen, bieden koepelorganisaties volgens mij het al nodige aan.”
Stap 3. Ga in gesprek over duurzaamheid
Boersma is van mening dat je als accountant niet moet afwachten als het gaat om duurzaamheid: “Mijn advies is om bij klanten actief te vragen wat de concrete stappen zijn op het gebied van duurzaamheid. Ga er met de directeur over in gesprek. En doe dat ook binnen je eigen accountantskantoor. Als je eerst intern ervaring opdoet, dan kun je dat gesprek misschien makkelijker voeren bij de klant.”
Stap 4. Bepaal een duurzame agenda
Bepaal een duurzame agenda met concrete stappen. Boersma: “Tijdens gesprekken vraag je: wat verstaan jullie onder duurzaamheid? En welke stappen zijn er te nemen?” Daarbij hoef je niet het wiel opnieuw uit te vinden, want “heel veel organisaties zijn al bezig met duurzaamheid. Ik raad daarom iedereen aan om te kijken in jaarverslagen van vergelijkbare bedrijven, bijvoorbeeld op een website als duurzaamheidsverslag.nl.”
Stap 5. Zoek de samenwerking op
Bij duurzaamheid kijk je verder dan de muren van je eigen organisatie. Het ligt dan ook voor de hand om de samenwerking met andere partijen op te zoeken. Boersma: “Ga op zoek naar groepen waarmee je samen kunt optrekken. Zo hebben wij hier in het noorden het Koploperproject. Daarin zitten twaalf tot vijftien ondernemers om de tafel om na te denken over een duurzame agenda. Een internationaal initiatief is B Corp.”
